Openbaring 17 en 18
Tekst : Openbaring 17:1-7, 18; 18:1-24
Thema : De betovering doorbroken
Inleiding
In 17:1 zegt een engel tegen Johannes : “ik zal je laten zien hoe de grote hoer wordt veroordeeld”. Dan wordt hij in een visioen meegenomen en ziet hij een vrouw met op haar voorhoofd de mysterieuze naam Babylon. Als de engel vervolgens uitleg geeft aan Johannes dan blijk in 17:18 die vrouw een stad te zijn.
Een stad die wordt uitgebeeld als een vrouw. Dat komt ons bekend voor. Dat komen aan het einde van het boek Openbaring nog een keer tegen. Daar zegt de engel tegen Johannes ik zal je de bruid van het Lam laten zien. Dan wordt Johannes opnieuw meegenomen in een visioen en ziet hij de stad Jeruzalem die neer daalt uit de hemel (21:9,10).
De stad Babylon, uitgebeeld als een hoer, is de grote tegenhanger van het hemelse Jeruzalem, de bruid van Christus. Babylon tegenover Jeruzalem. De grote hoer tegenover de bruid van Christus.
Het doet ons in de eerste plaats denken aan het wereldrijk Babel. Dat zo’n grote rol speelt in de geschiedenis van Israël in het OT. De hoofdstad van dat wereldrijk was Babylon. Is in het OT een symbool geworden voor de vijand van het volk van God.
Maar het doet ons ook denken aan de stad Rome uit de tijd waarin Openbaring werd geschreven. In 17:9 staat dat de vrouw op zeven heuvels zit. Iedereen wist dat Rome op zeven heuvels was gebouwd. Zo werd Rome aangeduid, als de stad van de zeven heuvels. De naam Babylon werd in christelijke kringen gebruikt als aanduiding voor Rome.
Maar uit de beschrijving blijkt dat die twee steden en de twee wereldrijken die ze vertegenwoordigen staan voor het antigoddelijke wereldsysteem. Dat wordt hier aangeduid als Babylon.
De vrouw zit op een scharlakenrood beest. Dat beest is niemand anders dan de antichrist die we in hoofdstuk 13 tegen kwamen. Uit alles blijkt dat de vrouw en het beest heel nauw met elkaar samenhangen.
Eigenlijk beeld die vrouw hetzelfde antigoddelijke wereldsysteem uit dan het beest. Maar hier ligt alle nadruk op de aantrekkingskracht die dat wereldsysteem uitoefent op mensen.
Ze wordt beschreven als een verleidelijke vrouw. Weelderig gekleed, omhangen met sieraden, een gouden beker in haar hand gevuld met wijn. Ze zijn allemaal bezweken voor de verleiding van die weelderig geklede, mysterieuze, betoverende vrouw. De koningen en de volken hebben zich bedronken aan haar wijn. Alle kooplieden zijn gevallen voor de macht van haar weelde. Ze heeft ze bedwelmd, verleid en betoverd (zegt 18:23).
Maar dan blijkt dat ze op het verkeerde paard gewed hebben. Want waar niemand op rekende dat gebeurt. Plotseling, op één dag gaat alles in vlammen op(18:8), in één uur wordt haar vonnis geveld, haar rijkdom vernietigd (18:17) en wordt ze ten gronde gericht (18:19).
De koningen, handelaars en zeelieden staan vol ontzetting te kijken naar de ondergang van Babylon. Ik moest ook denken aan de ondergang van de Twin Towers 11-9-2001. Het leek allemaal zo mooi. Ik zit hier als een koningin, mij zal niets gebeuren (18:7). Alles is onder controle. Zoals Paulus schrijft in 1 Thes “Als de mensen zeggen dat er vrede en veiligheid is, worden ze plotseling getroffen door de ondergang, zoals een zwangere vrouw door barensweeën.
De vraag is: laten wij ons ook betoveren door Babylon. Of ontmaskeren we Babylon.
Die mooie gouden is beker gevuld met gruwelijkheden en wandaden. Haar koopwaar blijkt uiteindelijk te bestaan uit lichamen en zielen van mensen (NBG 18:13, helaas weg vertaald in NBV). Dat ze dronken is van het bloed van de volgelingen van Jezus.
Wat zijn dan precies de verleidingen waar het over gaat. Je kunt ze samenvatten in twee woorden. In vers 3 en 10 worden ze allebei genoemd: ontucht en weelde. Door het hele hoofdstuk heen kom je ze steeds weer tegen. Soms heel uitgebreid beschreven, soms met andere woorden. Maar om die twee gaat het: ontucht en weelde.
Het woord ontucht (hoererij in andere vertalingen) heeft in de bijbel een dubbele betekenis. De letterlijke betekenis is die van seksuele losbandigheid in elke denkbare vorm. Maar in het Oude Testament wordt ontucht ook in figuurlijk zin gebruikt voor het dienen van afgoden. Die twee gingen in ook vaak samen op.
De tweede verleiding is weelde. De koopman speelt een belangrijke rol. Eigenlijk hebben alle drie groepen die een klaagzang zingen vanwege haar ondergang zich vergaapt aan haar rijkdom. De koningen, de handelaars en de zeelieden.
Ontucht en weelde worden vaak in één adem genoemd. Denk maar aan de lijsten met zonden die Paulus in zijn brieven gebruikt: hoererij, onreinheid, hartstocht, boze begeerte en de hebzucht, die niet anders is dan afgoderij.
Zijn dat ook niet precies de afgoden van onze cultuur, ontucht en weelde. Babylon is
Maar Babylon is ook:
Babylon is rondom ons heen. Babylon komt via de media onze huizen binnen. Babylon omringt ons in de overvolle etalages met overbodige producten. Babylon is de reclame die ons probeert de verleiden, te bedwelmen en te betoveren.
Laten we vooral niet denken dat christenen ongevoelig zijn voor de verleiding en betovering van Babylon. Het is niet voor niets dat in 18:4 de oproep klinkt om uit haar midden weg te gaan. Voor je het weet wordt je meegesleurd.
Die oproep die ons doet denken aan Lot die zich moest haasten om Sodom en Gomorra te verlaten: “haast u omwille van uw leven en kijk niet achterom”. Ook Paulus roept de gemeente in Korinte “gaat weg uit hun midden”.
Maar wat bedoelt hij dan precies. Moeten we ons uit de wereld terug trekken en in een klooster gaan wonen, of in de woestijn, of kluizenaar worden? Hoe breng je dat in de praktijk? Hoe onttrekken wij ons aan haar betovering?
Daarover wil ik drie opmerkingen maken vanuit dit hoofdstuk.
De betovering doorbroken
Het eerste dat we daarover kunnen zeggen is dat de betovering moet worden doorbroken. Dat is precies wat hier gebeurt. Openbaring 18 laat ons zien wat er achter de schone schijn schuil gaat. Dat wordt al duidelijk als we voor de twee verleidingen die hier aan de orde zijn de nuchtere feiten laten spreken in onze tijd.
De porno industrie is big business waarin miljarden worden verdiend. Het is daarom niet zo vreemd dat de koopman een grote rol speelt in dit hoofdstuk. Het is een industrie die gepaard gaat met grootschalige vrouwenhandel en moderne slavernij. Precies zoals in 18:13 staat dat de koopwaar van Babylon blijkt te bestaan uit lichamen en zielen van mensen.
De weelde die wij ons als westerse samenleving permitteren doet een enorme aanslag op de beschikbare grondstoffen. Binnenkort willen China en India dezelfde welvaart als wij. En als daar straks nog Afrika en Zuid-Amerika bijkomen dan vliegen we compleet uit de bocht. Gandi heeft ooit gezegd: er is genoeg voor ieders behoefte maar niet voor ieders hebzucht.
Wij kunnen als individu of als groep die feiten niet veranderen. Maar wel de betovering doorbreken en kiezen voor een andere weg.
De bruid van Christus
Bewust kiezen om ons terug te trekken uit de invloedsfeer van Babylon betekent dat we kiezen voor de invloedsfeer van de bruid van Christus. Je kunt het ook niet alleen. Maar je staat er ook niet alleen voor. Want je bent deel in zijn gemeente. Gaat uit haar weg is een bewuste beweging, een bewuste keus. De samenkomst bezoeken, de bijbelstudiekring of de alfakring bezoeken, de bidstond bezoeken. Daar ben onder de invloedsfeer van de bruid van Christus. Daar wordt je geloof opgebouwd. Daar helpen we elkaar om Babylon te ontmaskeren en de betovering te doorbreken.
Alleen Christus kan ons hart vervullen
Ten diepste doen die verleidingen een appel op een diep menselijk verlangen naar echte vervulling, echte vrede en een zinvol leven.
Als we dat verlangen proberen te vervullen met alles wat Babylon ons te bieden heeft, dan zullen we bedrogen uitkomen. Dan blijven we uiteindelijk achter met lege handen, een leeg hart en een leeg leven. Hoe meer je krijgt hoe leger je leven wordt.
Alleen God zelf kan ons hart vervullen. Zoek daarom niet de dingen die van Babylon zijn maar de dingen die van Christus zijn. Door te bidden, te vasten, de bijbel te lezen, stil te zijn, door gehoorzaamheid, dankbaar zijn voor alles wat je hebt. Maak gewoon eens een lijstje met alles wat God je heeft gegeven.
Heer Jezus,
Als een hert dat verlangt naar water,
zo verlangt mijn ziel naar U.
U alleen kunt mijn hart vervullen,
mijn aanbidding is voor U